1. طراحی و توسعه وبسایت: قالبهای HTML برای طراحی و ساخت وبسایتهای استاتیک و پویا استفاده میشوند. این قالبها شامل ساختار صفحه، طرح بندی، استایلدهی و المانهای وب مختلف میشوند.
2. سیستمهای مدیریت محتوا (CMS): قالبهای HTML میتوانند برای ساخت قالبهای وردپرس، جوملا، دروپال و سایر سیستمهای مدیریت محتوا استفاده شوند. این قالبها شامل تمپلیتهای صفحات وبسایت و المانهای ویژه برای سیستمهای مدیریت محتوا هستند.
3. فروشگاه آنلاین: قالبهای HTML برای طراحی و توسعه فروشگاههای آنلاین وب استفاده میشوند. این قالبها شامل صفحات محصولات، صفحات فروشگاه، صفحات سبد خرید و صفحات پرداخت میشوند.
4. قالبهای ایمیل: قالبهای HTML برای طراحی و ایجاد ایمیلهای با قالب ثابت یا قابل تغییر استفاده میشوند. این قالبها شامل ساختار صفحه ایمیل، تنظیمات استایل، لینکها و تصاویر مورد استفاده در ایمیل میشوند.
5. مستندسازی و مقالات آنلاین: قالبهای HTML میتوانند برای طراحی و نمایش مقالات و مستندات آنلاین استفاده شوند این قالبها شامل ساختار صفحه مقاله، فهرست مطالب، جداول و عناصر دیگر مرتبط با مستندسازی و نوشتارهای آنلاین میشوند.
6. قالبهای فرمها: قالبهای HTML میتوانند برای طراحی فرمهای وب مورد استفاده قرار گیرند. این قالبها شامل المانهای مختلف مانند جعبه متن، دکمه ارسال، فیلد ایمیل، فیلد تاریخ و سایر المانهای فرم میشوند.
اما کمی هم در مورد زبان HTML بدانیم
عبارت HTML مخفف Hyper Text Markup Language به معنای زبان نشانه گذاری فرامتن است. این زبان برنامه نویسی برای طراحی صفحات وب به کار میرود. در قالب HTML ، با استفاده از برچسب ها و تگ ها، بخش های مختلف سایت طراحی میشوند. مرورگرهای اینترنت که قابلیت خواندن این تگ ها را دارند، با تفسیر کدها، به کاربران محتوای سایت تحت html را نمایش میدهند. نکته در مورد قالب های HTML آن است که فقط در صورت تبدیل توسط برنامه نویس، قابلیت تبدیل به سیستم مدیریت محتوا مثل وردپرس و ... این زبان همچون اسکلت یک ساختمان عمل میکند و برای افزودن رنگ و نما به آن، امکان استفاده از CSS وجود دارد. هرچند برای طراحی صفر تا صد یک سایت، ابزارها و زبانهای مختلفی از جمله HTML ،CSS ، PHP و سایر موارد استفاده میشود، اما HTML تنها زبانی محسوب میشود که توسط مرورگرها قابل شناسایی است. به نوعی میتوان گفت که دانستن پاسخ این سؤال که HTML چیست ، اولین گام ورود شما به دنیای توسعه وب است.
تاریخچه HTML چیست؟
در این بخش، نحوه تکامل HTML از یک زبان نشانهگذاری ساده تا تبدیل آن به ستون اصلی توسعه وب مدرن بررسی میشود.
۱- پیدایش HTML
در سال ۱۹۸۹ میلادی، مفهوم سیستم ابرمتن جهانی پیشنهاد شد و بهواسطه آن، زمینهای برای World Wide Web فراهم شد. در ادامه، در سال ۱۹۹۱ میلادی، اولین ورژن HTML ایجاد شد که در آن، Tag های نشانهگذاری بهمنظور ساختاردهی و قالببندی اسناد وب معرفی شدند.
۲- توسعه اولیه
در سال ۱۹۹۵ میلادی، HTML 2.0 با تعریف عناصر اساسی مانند Heading، پاراگراف و لیست، استانداردسازی شد. با انتشار HTML 3.0 در سال ۱۹۹۵ میلادی، Cascading Style Sheets یا همان CSS معرفی شد و بدین طریق، ساختار از نمایش تمایز پیدا کرد. این موضوع کنترل بیشتری بر ظاهر صفحات وب ایجاد میکرد.
۳- رقابت مرورگرها و عرضه HTML 4.0
در اواخر دهه ۱۹۹۰، رقابت بین Netscape Navigator و Internet Explorer، نقشی محوری در پیشبرد نوآوری در HTML و تکنولوژیهای وب داشت. بهطوریکه این دوره مرورگر، Feature ها و افزونههایی را به هدف جذب کاربران و توسعهدهندگان معرفی میکردند. در سال ۱۹۹۷ میلادی، HTML 4.0 بههمراه امکاناتی همچون پشتیبانی از زبانهای اسکریپتی، Mulitmedia Embedding و فرمهای بهبودیافته گسترش داد.
۴- XHTML و تحول XML
XHTML 1.0 در سال ۲۰۰۰ میلادی بهمنظور بهبود هرچه بیشتر HTML و بهعنوان کاربردی از XML (زبان نشانه گذاری قابل توسعه) ایجاد شد. این ورژن، سینتکس سختگیرانهتری داشته و با ابزارهای مبتنیبر XML سازگاری بیشتری دارد. با وجود تحولات مربوط به XML، نسخه HTML5 در ۲۰۰۸ میلادی به هدف رسیدگی به محدودیتهای XHTML عرضه شد؛ چراکه نیاز به یک استاندارد وب انعطافپذیرتر و سازگار با چندرسانهای احساس میشد.
۵- استانداردسازی HTML5
در سال ۲۰۱۴، HTML5 نهایی شد. در این ورژن، Feature های جدید و API هایی برای مالتیمدیا، گرافیک، ذخیرهسازی آفلاین و موارد دیگر معرفی شدند و بدین شیوه، تحولی در توسعه وب ایجاد شد. HTML5 به وب سایت این امکان را داد که با دستگاهها و اندازههای مختلف صفحه نمایش سازگار شوند.
۶- چشم انداز آینده
با تلاشهای مداوم برای بهبود دسترسی، امنیت، عملکرد و همچنین اکتشاف فناوریهای پیشرو مانند WebAssembly و Web Components، مسیر تکامل HTML ادامه دارد.
نسخه های مختلف HTML
در بخش قبلی، تاریخچه HTML و پیدایش ورژنهای مختلف آن را بررسی کردیم. بهصورت کلی، نسخههای اصلی HTML عبارتند از:
- HTML 1.0
- HTML 2.0
- HTML 3.2
- HTML 4.0
- XHTML 1.0
- HTML5
اجزای مختلف HTML چیست؟
HTML از اجزای گوناگونی تشکیل شده است که در کنار یکدیگر، محتوا را در وب سازماندهی کرده و نمایش میدهند. اجزای اصلی HTML به شرح زیر است:
اجزای فوق، بلوکهای سازنده اسناد HTML را ایجاد میکنند و بهواسطه آنها، ایجاد محتوای وب بهصورت ساختاریافته، قابل دسترس و تعاملی فراهم میشود.
کاربردهای HTML چیست؟
HTML زبانی کاربردی با دامنه وسیعی از موارد استفاده است. این زبان نشانهگذاری، اساس و پایه توسعه وبسایت را تشکیل میدهد و به توسعهدهندگان این قابلیت را میدهد که محتوای سایت را ساختاردهی و نمایش دهند. کاربرد HTML تنها به توسعه وب محدود نمیشود و در قالبهای ایمیل، ایجاد محتوای آموزش الکترونیکی و برای فعالیتهای دیجیتال گوناگون ضروری است. این زبان، قابلیت طراحی وب واکنش گرا را فراهم کرده و این اطمینان را ایجاد میکند که کاربران در دستگاههای مختلف، تجربه کاربری (UX) یکسانی را داشته باشند.
مزایای HTML
مزیتهای HTML عبارتند از:
- سادگی یادگیری زبان HTML و قابل دسترس بودن آن برای کاربران مبتدی و غیرفنی
- تطبیقپذیری و امکان استفاده از آن برای ایجاد صفحات وب ساده و وب اپلیکیشنهای پیچیده
- پشتیبانی از رایجترین مرورگرها و Rendering تطبیقپذیر آن در پلتفرمها و دستگاههای مختلف
- امکان بهبود رتبهبندی ماشین جستجو و SEO-Friendly بودن آن
- حاوی انواع فیچرها و Attirbute ها برای بهبود دسترسی به وب
- قابل یکپارچهسازی با سایر تکنولوژیهای وب مانند CSS و جاوا اسکریپت
- مقرونبهصرفه و دارای کامیونیتی فعال از توسعهدهندگان
معایب HTML
موارد زیر از کاستیهای HTML بهشمار میروند:
- وجود دغدغههای امنیتی و احتمال آسیبپذیری به تهدیداتی مانند حملات XSS
- محدودیت در گزینههای استایلدهی و یکپارچهسازی Multimedia
- سربار (Overhead) مربوط به نگهداری کدبیس گسترده HTML
- استفاده از آن غالباً برای ایجاد صفحات وب ایستا (Static)
مهم ترین تگ های HTML چیست؟
برخی از مهمترین تگ های HTML بههمراه توضیحات آنها در ادامه فهرست شدهاند:
- html: ریشه سند HTML است. این تگ، کل کد HTML را دربرمیگیرد و نشاندهنده شروع و پایان آن است.
- head: متادیتایی درمورد سند HTML دارا است. این اطلاعات در صفحه وب قابل مشاهده نیستند اما برای مرورگرها و Search Engine ها حائز اهمیت هستند.
- title: عنوان صفحه HTML را که در تب یا نوار عنوان مرورگر نشان داده میشود را تعریف میکند.
- body: محتوای قابل مشاهده صفحه وب، مانند متن، تصاویر و سایر عناصر را شامل میشود.
- h1 تا h6: امکان تعریف عنوانها با اندازههای مختلف را فراهم میکنند. h1 بزرگترین و برجستهترین و
کوچکترین عنوان محسوب میشوند.
- p: بهواسطه تگ P، یک پاراگراف متن ایجاد میشود.
- a: پیوند یا لینک ازطریق تگ تعریف میشود.
- img: با استفاده از این تگ در HTML ، میتوانید تصویر را در صفحه وب قرار دهید.
- ul: این Tag، یک لیست بدون ترتیب ایجاد میکند که معمولاً با بولتهای مشکی نمایش داده میشود.
- ol: برای ایجاد یک لیست با ترتیب، که معمولاً با شماره نمایش داده خواهد شد، از این تگ استفاده میشود.
- li: یک آیتم، در لیستِ بدون ترتیب یا لیست باترتیب تعریف خواهد کرد.
- div: تگ div نشاندهنده یک بخش یا تقسیمبندی کلی در صفحه وب است و در بیشتر موارد، بهمنظور گروهبندی عناصر و اعمال استایل به کار میرود.
- span: یک عنصر درونخطی (Inline) را تعریف میکند که برای اعمال استایل به بخش خاصی از متن یا گروهبندی المنتهای درونخطی استفاده میشود.
- table: یک ساختار جدول برای سازماندهی دادهها در قالب سطرها و ستونها ایجاد خواهد کرد.
- form: فرمی را برای بهدستآوردن ورودی کاربر، شامل فیلدهای متن، کادرهای تأیید و دکمهها تعریف میکند.
- input: در داخل فرم، یک فیلد ورودی ایجاد میکند که برای مواردی همچون ورود متن، رمز عبور، کادر تأیید و… استفاده میشود.
- textarea: یک فیلد ورودی متنِ چندخطی را در درون فرم تعریف خواهد کرد.
لیست فوق، مجموعهای از تگهای HTML را پوشش میدهد و شما میتوانید با استفاده از آنها صفحات وب را ایجاد کنید.
رابطه HTML با CSS و JavaScript
HTML ساختار و کانتنت صفحه وب را تعریف میکند؛ درصورتیکه CSS وظیفه تعیین ظاهر آن، شامل رنگها، فونتها و چیدمان صفحه را برعهده دارد. جاوا اسکریپت با فعالکردن ویژگیهایی مانند انیمیشنها، اعتبارسنجی فرمها و دستکاری دادههای سمت کاربر، به صفحات وب قابلیت تعامل و رفتار پویا را میافزاید. CSS با استفاده از Selector ها، عناصر HTML را هدف قرار میدهد و استایلهایی را به آنها اعمال خواهد کرد. جاوا اسکریپت ازطریق مدل شی سند (DOM) با HTML و CSS تعامل کرده و تغییرات را بهصورت داینامیک اعمال میکند. این تکنولوژیها بهصورت یکپارچه باهم کار میکنند تا UX تعاملی و مناسبی را در وب ایجاد کنند. برای درک بهتر این رابطه، پیشنهاد میکنیم نگاهی به مقاله جاوا اسکریپت در طراحی سایت داشته باشید.
ساخت یک فایل HTML
تا این بخش از مقاله احتمالاً متوجه شدهاید که HTML چیست و چه کاربردی دارد. حال قصد داریم کارایی آن را بهصورت عملی نشان دهیم. برای ایجاد یک فایل HTML ، کافی است کدها را به صورتی که توضیح داده شد، در Notepad قرار دهید و با فرمت HTML (پسوند html. ) ذخیره کنید. پس از آن، اگر فایل را با یک مرورگر باز کنید، جملات نوشتهشده را بهصورت یک صفحه وب مشاهده میکنید. به همین سادگی! البته هماطور که پیشتر به آن اشاره شد، این صفحه تنها شامل محتوا و چینش سادهای است و برای طراحی جزئیات، باید از ابزارهای دیگری استفاده کنید.
نرم افزارهای همراه: CSS
مطابق آنچه تا به اینجا یاد گرفتید، هرچند HTML پایه صفحات را برای شما ایجاد میکند، اما بهتنهایی نمیتوانید از آن برای نمایش یک صفحه وب استفاده کرد. بنابراین، ابزارهای دیگری مثل CSS ،PHP ،Javascript ،MySQL و… در کنار آن استفاده میشوند. از ابتداییترینِ این ابزارها، CSS است که از آن برای طراحی ظاهر سایت و محتوایی که قبلاً توسط HTML به نمایش گذاشته شده، استفاده میشود. پسزمینه، انیمیشنها، رنگها، چارچوبها، فونتها و آرایش صفحات، همگی از مواردی هستند که با CSS قابل طراحیاند. البته اگر قصد طراحی حرفهای و موفق در این زمینه را دارید، یادگیری این دو به تنهایی کافی نیست؛ چون بخش بسیار کوچک و محدودی از دنیای طراحی و برنامهنویسی وب را تشکیل میدهند.
جمع بندی
HTML یکی از بخشهای پایه توسعه وب است و یادگیری آن میتواند اولین قدم برای ورود به دنیای برنامهنویسی محسوب شود. درک این که HTML چیست و چه کاربردی دارد، به تمامی افرادی که میخواهند در این زمینه کار کنند، توصیه میشود. هر صفحه وب از کدهای HTML تشکیل شده که در کنار هم، قالب و محتوای پایهای صفحه را ایجاد میکنند. بدیهی است که برای طراحی پیشرفتهتر صفحه و افزودن جزئیات بیشتر، به نرمافزارها و ابزارهای جانبی نیز نیاز خواهید داشت. درمجموع، این زبان بسیار ساده و عملی است و میتوان بهراحتی به آن مسلط شد.